|
|
|
Z historii Oddziału PTTK Ochota
Rajdy, rajdy, rajdy …
Większość osób myśląc o Oddziale PTTK Ochota wspomina przede wszystkim wspaniałe imprezy,
które organizował. Na pewno dawni ich uczestnicy posiadają w swoich zbiorach liczne pamiątki:
proporczyki, plakietki, znaczki rajdowe, dyplomiki i ozdobne potwierdzenia przebycia tras opatrzone
odciskami okolicznościowych pieczątek.
Rajdy górskie i nie tylko …
Już od lat 70. XX w. Oddział PTTK Ochota organizował kilkudniowe rajdy po górach. Odbyło się po
kilkanaście wypraw pod nazwami „Pusto w Gorcach” i „Skalne Podhale”. Zaangażowani w ich
przygotowanie i prowadzenie byli m.in.: Jacek Campioni, Roman Gałecki, Wiesław Bochenek i
Grzegorz Dubielecki. Kilkudniowe Rajdy Tatrzańskie organizowało też Koło nr 34 przy Warszawskiej
Spółdzielni Mieszkaniowej „Ochota”.
Oddział Ochota był także organizatorem letnich obozów wędrownych w górach oraz innych form wypoczynku.
Ich przykładem były spływy kajakowe, na które zapraszało Koło przy PLL LOT.
Prowadzili je przodownicy turystyki kajakowej: Walenty Stachowiak i Kazimierz Gosek.
Przodownikiem tej turystyki był również Zenon Jarzynka,
wieloletni prezes koła zakładowego przy Centrum Naukowo-Produkcyjnym Samolotów Lekkich PZL Warszawa
oraz członek władz Oddziału.
Rajdy piesze odbywały się również poza szeroko rozumianym sezonem turystycznym. Szczególnie
popularne były Zimowe Rajdy Na Raty.
W latach 80. XX w. Oddział PTTK Ochota skupiał bardzo dużo kół. Według spisu z 1986 r. było ponad
40 (!) SKKT i ponad 50 (!) innych: zakładowych i np. w parafiach, seminariach. Część z nich z pomocą
Oddziału organizowała rajdy, w których mogli też uczestniczyć chętni spoza tych kół. Czasem rocznie
odbywało się bisko 20 takich rajdów. Wydawano nawet informatory imprez turystycznych w formie
niewielkich broszurek.
Rajd Wąskotorowy
Przez ponad 30 lat najważniejszą imprezą dla dzieci i młodzieży był Rajd Wąskotorowy organizowany
przez SKKT nr 1 przy Technikum Kolejowym i jego opiekunkę Marię Pilich. Najczęściej właśnie on
inaugurował jesienny sezon turystyczny. W niektórych latach uczestniczyło w nim ponad 300 (!)
osób, np. w 1988 r. było ich 358. Kierownikiem rajdu była zawsze Maria Pilich, a trasy prowadzili
zrzeszeni w PTTK uczniowie i absolwenci „Kolejówki”, m.in. przodownicy TP Leon Dutkiewicz i Leszek
Żurawski. Gośćmi zakończenia imprezy często byli przedstawiciele dyrekcji Technikum Kolejowego
oraz władz lokalnych z terenu rajdu.
Wielokrotnie były to imprezy dwudniowe i wymagające (szczególnie w latach 80. wędrowano po
kilkanaście do ponad 20 kilometrów dziennie).
Piesze przejścia zazwyczaj były połączone z atrakcyjnym przejazdem „ciuchcią”: sochaczewską lub
grójecką, czasem zwykłą koleją (tak było np. w 1985 r., gdy wędrówka rozpoczynała się pierwszego
dnia w Skierniewicach, a kończyła drugiego w Żyrardowie).
Młodzież z Technikum Kolejowego przy stacji w Wyszogrodzie.
|
Grupa z SKKT przy SP 94 na dwudniowej trasie rajdu w 1985r.
|
Maria Pilich z grupą uczestników podczas
weryfikowania odznak turystyki pieszej na mecie
rajdu w Runowie w 1979 r.
|
Grupa z Sękocina na rajdzie w 1997 r. z przejazdem
kolejką z Piaseczna (i postojem w Grójcu, gdzie
zachowała się obrotnica) do Małej Wsi.
|
Na trasie kolejki grójeckiej odbył się również Rajd Wąskotorowy w 2000 r. Był połączony z akcją
„Sprzątanie Świata”, organizatorzy i uczestnicy zebrali śmieci z torowisk i przystanków między
Piasecznem a Tarczynem.
W 2001 r. w programie imprezy było zwiedzanie fermy strusi afrykańskich w Gołkowie. Powstał
wtedy zabawny wierszyk autorstwa uczniów Szkoły Podstawowej w Sękocinie:
Struś to ptak duży,
Nie kąpie się w kałuży,
tylko w sporym rowie ,
na fermie w Gołkowie …
Kilkakrotnie uczestnicy Rajdów Wąskotorowych gościli w Osadzie Puszczańskiej w Tułowicach. Na
przykład w 1984 r. był tam zaplanowany nocleg po pokonaniu bardzo długiej trasy z Piasecznicy
przez Żelazową Wolę i Famułki Brochowskie. Z kolei podczas Jubileuszowego XXX Rajdu
Wąskotorowego (2003 r.) po zwiedzeniu Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie wszyscy
pojechali kolejką do Wilcz Tułowskich, a następnie przeszli do Osady, w której odbyły się ognisko i
konkursy.
W kolejnym, 2004 roku, odbył się ostatni, 31. Rajd Wąskotorowy. Zwiedzono wówczas Izbę Tradycji
WKD w Grodzisku Mazowieckim, uczestnicy mieli też możliwość wejść do dawnych wagoników
kolejki.
Rajd Wąskotorowy 2002 r. – uczestnicy w Muzeum Kolejnictwa w Warszawie.
|
31. rajd (2004) – w wagonie WKD w Grodzisku Mazowieckim
|
,Rajdy kół zakładowych
Przykładami kół zakładowych, które organizowały duże, liczne imprezy turystyczne, były: nr 3
„Prosan” przy Biurze Projektów Gospodarki Wodno-Ściekowej, nr 6 przy Zakładzie Elektroniki
Pomiarowej „Meratronik”, nr 5 „Skorosze” przy Fabryce Mierników i Komputerów „Era” oraz nr 400
„Koźlarze” przy Kombinacie Budownictwa Miejskiego Warszawa-Południe.
Koło „Prosan” prowadziło imprezy nietypowe - ze względu na pory roku i dnia. Były to: Zapustowe
Wędrówki i Nocne Rajdy Duchów (później „przejął” je Klub Turystyki Kwalifikowanej „Trep”). W kole
„Prosan” bardzo aktywny był Jacek Campioni.
|
„Meratronik” przez kilkanaście lat był
organizatorem rajdów pieszych odbywających
się pod nazwą zakładu pracy, trasy prowadzili
m.in. Bogusław Rydz i Zbigniew Giżka. Te
ciekawe imprezy turystyczne zniknęły z
kalendarza wraz z przemianami w firmie na
początku lat 90. ubiegłego wieku. (Wcześniej
koła nr 5 i 6 zjednoczyły się, bo zakład
Meratronik włączono do fabryki Era.)
|
|
Podobnie stało się z rajdami, które organizowało koło „Skorosze”, zarówno górskimi, jak i bardzo
popularnym w latach 80. XX w. Rajdem Chełmońskiego. Kierownikiem tego ostatniego była zwykle
prezes koła „Skorosze” Wacława Smogorzewska, wieloletni członek Komisji Rewizyjnej Oddziału
Ochota. Trasy prowadzili m.in. Bogusław Rydz, Zbigniew Niedziałek, Bogusław Dąbrowski, Kazimierz
Niklaszewski i Roman Gałecki.
Koło „Koźlarze” zainicjowało i przez wiele lat prowadziło rajdy związane z miejscami pamięci
narodowej pod nazwą „Bliskie sercu”. Ich trasy przebiegały przez pola bitew powstań narodowych,
wojen światowych oraz cmentarze i pomniki dotyczące różnych walk. Pierwszy rajd „Bliskie sercu”
odbył się w 1981 r. w Dębem Wielkim. Funkcje kierownika tych imprez sprawowali Sylwester
Tomaszewski i Jan Kojtek.
,„Bliskie sercu” - kontynuacja
Po rozwiązaniu koła „Koźlarze” organizację rajdu „Bliskie sercu” przejął Oddział PTTK Ochota. Stał się
on główną wiosenną imprezą dla młodzieży szkolnej. Początkowo rajd prowadził Edward Odrobiński,
a w latach 1999-2018 Małgorzata Grudzińska (niektóre z pomocą Marii Pilich lub Wiesława
Bratkowskiego). Tematyka imprezy przeważnie miała związek z ważnymi obchodami, np. w 2012 był
to Rok Janusza Korczaka, a w 2014 – 100. rocznica wybuchu I wojny światowej. Razem odbyło się 35
rajdów „Bliskie sercu”, ostatni Poznajemy postaci z ochockiej alei sław wiosną 2019 r. prowadziła
Maria Pilich z pomocą Sebastiana Kozłowskiego (relacje od 2009 r. w Naszych imprezach).
Przy mogile powstańców styczniowych w Cieciszewie (2007).
|
Podczas rajdu w 2008 roku, po grze miejskiej o getcie warszawskim, Traktem Pamięci Męczeństwa i Walki
Żydów z młodzieżą przeszedł Jan Jagielski z Żydowskiego Instytutu Historycznego.
|
,Inne rajdy historyczne
Dużo uczestników, głównie dorosłych, gromadziły imprezy o charakterze historycznym, takie jak
rajdy:
- „Żywią y bronią” (Było ich kilkanaście, trasy prowadzili m. in. Bogusław Rydz, Andrzej Łyziak,
Elżbieta Lasota-Łyziak, Leszek Żurawski.)
- „Burza nad Czarną” (Z kilkoma trasami, w tym trzydniowymi, komandorem był Antoni Federowicz,
działacz Oddziału i były żołnierz 22 pp, ps. „Łebek”, trasy prowadzili m.in. Eugeniusz Szmidtgal i Jan
Łuczak.)
- „Leśnym drogę daj”.
Przy WSM Ochota działał Klub Krajoznawczy "Na Rozdrożu" w osiedlu Rakowiec, który
przeprowadzał Rajdy Kościuszkowskie. Ich kierownikiem był zwykle Marcin Chruszczyński.
Grupa uczestników z Technikum Kolejowego przy
pomniku Bitwy pod
Maciejowicami podczas Rajdu Kościuszkowskiego w 1979 r.
|
|
|
Koło „Dedal” przy Wydziale Kultury Urzędu
Dzielnicy Ochota zapraszało na kilkudniowe
wyprawy do Puszczy Świętokrzyskiej „Szlakiem
partyzantów”, których kierownikiem był Jan
Łuczak.
|
|
Podobną tematykę miały niektóre z imprez, w
tym ogólnopolskie, które współorganizował
Oddział PTTK Ochota. Ich przykład stanowią:
kilkudniowy Rajd Świętokrzyski „Ścieżkami
partyzantów”, rajd „Gdzie są chłopcy i
dziewczęta z tamtych lat” (z ramienia Oddziału
zaangażowany Edward Odrobiński) oraz Rajd
im. Adama Herbańskiego.
|
|
Przez wiele lat ważnym wydarzeniem była
współorganizacja wraz z klubem Varsovia (w
nim działał zaprzyjaźniony z Oddziałem Ochota
Andrzej Korgol, były żołnierz AK, ps. „Duży Jędrek”) rajdu „Po kamienistej drodze”.
Miał miejsce w sierpniu, z zakończeniem lub
spotkaniem uczestników różnych tras w
Pęcicach, a dotyczył losów powstańców
warszawskich z Ochoty.
Rajd ten odbywa się nadal, obecnie klub
Varsovia organizuje go z Gminą Michałowice, w
roku 2021 była 55 edycja.
Andrzej Korgol
Fot. ze strony https://www.1944.pl/archiwum-
historii-mowionej/andrzej-korgol,65.html
|
|
,Rajdy dla najmłodszych
Dzieci chętnie uczestniczyły w Rajdach Leśnych w okolicach Sękocina. Łączyły one przejście piesze
ok. 5 km z elementami zabawowymi. Czasem podczas nich miało miejsce spotkanie z leśniczym,
zawsze – ognisko.
|
Rajdy Leśne prowadziły: Ewa Polańska (1997-
1999), Regina Suwała (2006-2007) oraz
Małgorzata Grudzińska (2008, 2011, 2014 w
ramach Międzypokoleniowej Sztafety
Turystycznej).
|
Wśród młodzieży siedzi Ewa Polańska, po lewej Regina Suwała (1999).
|
Pogadanka leśniczego Jerzego Kaczmarczyka (2006).
|
Przy ognisku Wiesław Bratkowski (2011).
|
|
Oddział Ochota organizował też rajdy-konkursy
dla szkolnych kół. Przykładem tego jest „Rajd na
raty – Mazowieckie rezerwaty”
przeprowadzony przez Ewę Polańską w 2001 r.,
w którym drużyny otrzymywały punkty za każdą
osobę (poza opiekunami) i każdy rezerwat
odwiedzony w określonym czasie.
|
|
,Rajd Ochoty
W latach 90. XX w. główną jesienną imprezą oddziałową stał się Rajd Ochoty. Zainicjowali i
prowadzili go Zenon Barcz i Leszek Barcz, a jego trasy wiodły po Mazowieckim Parku Krajobrazowym.
W latach 1998–2005 Rajd Ochoty prowadziła w różnych rejonach Ewa Polańska, adresując go do
młodzieży szkolnej (z wyjątkiem 2001 r., gdy kierownikiem był Wiesław Bratkowski), a od 2006 roku -
Małgorzata Grudzińska.
Na trasie Rajdu Ochoty w 2007 r. – okolice Komorowa.
|
|
Ostatni Rajd Ochoty odbył się w 2018 r. w Lasach Wawerskich. Jego trasa związana była z 100.
rocznicą odzyskania niepodległości, prowadziła do Kamienia Piłsudskiego (relacje od 2009 r. w Naszych imprezach).
,Inne rajdy
Nie jest możliwe wymienienie wszystkich rajdów organizowanych przez działaczy Oddziału PTTK
Ochota. Wspomniano te najczęstsze i najbardziej popularne. Było ich dużo więcej.
Wiele z prezentowanych znaczków rajdowych z lat 80. XX w. (także pieczęci) projektował Leszek
Białkowski, zaprzyjaźniony działacz z Oddziału PTTK Śródmieście. W Oddziale Ochota „naczelnym
projektantem” był Jerzy Boratyn.
Fot. poza podpisanym z archiwum O/PTTK Ochota
Zdjęcia i skany pamiątek: M. Grudzińska, T. Grudziński
|
|
|
|
