PTTK Oddział Ochota

SPACER WARSZAWSKI Ogród Krasińskich z mapką TRInO

W sobotę, 20 października 2018 roku przy budynku dawnego Arsenału Królewskiego spotkali się uczestnicy Spaceru Warszawskiego Ogród Krasińskich z mapką TRInO. Mimo że pogoda nie dopisała, grupa liczyła 60 osób. Byli to uczniowie wraz z opiekunami ze szkół podstawowych w Sękocinie i Lesznowoli oraz z dwóch placówek ochockich: nr 10 i nr 61.

Spacer prowadziła pani Małgorzata Grudzińska. Początkowo, z powodu deszczu, schroniono się w bramie Arsenału.

Tu pani przewodniczka w imieniu Zarządu Oddziału PTTK Ochota wręczyła dyplom i nagrodę książkową pani Reginie Suwale, opiekunce SKKT z Sękocina. Jej podopieczni systematycznie i licznie biorą udział w imprezach krajoznawczo-turystycznych i reprezentują Oddział w konkursach organizowanych przez PTTK.

Następnie pani Małgorzata Grudzińska rozdała grupom mapki i zadania Turystyczno- Rekreacyjnych Imprez na Orientację (Wokół Ogrodu Krasińskich 6/W/18), pobrane ze strony http://trino.pttk.pl. Opowiedziała także o trzech wydarzeniach z historii Polski związanych z Arsenałem: Nocy Listopadowej, Akcji pod Arsenałem, której bohaterów młodzież będzie miała okazję poznać czytając książkę Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”, oraz o walkach podczas Powstania Warszawskiego. Gdy grupy wykonały pierwsze zadanie z mapki, opuszczono gościnną bramę.

Obok kamienia upamiętniającego Akcję pod Arsenałem, u zbiegu Długiej z ulicą Bohaterów Getta (dawniej: Nalewki), pani przewodniczka pokazała przedwojenne zdjęcia tego tętniącego wówczas życiem miejsca. Nalewki były jednym z głównych traktów Warszawy, istniał tu olbrzymi kompleks handlowo-usługowy, zwany Pasażem Simonsa.

Po wykonaniu zadania z mapki dotyczącego barykady powstańczej grupa doszła do pomnika Bitwy o Monte Cassino. Przedstawia on bezgłową Nike ze śladami okaleczenia wyłaniającą się z kolumny. Cały monument pokryty jest białym marmurem, a w jego podstawie znajduje się wiele elementów nawiązujących do krwawego boju we Włoszech w 1944 roku. Pani Małgorzata Grudzińska przekazała informacje o kilku próbach zdobycia wzgórza i roli, jaką odegrali w bitwie Polacy.

Obejrzano także znajdujący się w pobliżu niewielki obelisk z podobizną generała Władysława Andersa, upamiętniający otwarcie aliantom drogi na Rzym.

Kolejne dwie płyty poświęcone były losom Polaków wywiezionych przez Rosjan. Znaleźli oni schronienie w Indiach i w Iranie. Po obejrzeniu tablic pani Małgorzata Grudzińska wyznaczyła miejsce i godzinę spotkania grup, które dalszą część trasy TRInO pokonywały już samodzielnie.

Deszcz przestał padać, co znacznie poprawiło humory uczestników. Odwiedzono: kamień w miejscu walki Polaków z Rosjanami podczas Nocy Listopadowej (29.11.1830) i pomnik Muru Getta w pobliżu ul. Świętojerskiej (obelisk i płyty w chodniku).

Podziwiano piękne rozplanowanie ogrodu ze stawem pośrodku oraz wspaniały pałac. Zapoznano się z historią budynku, w szczególności jego losem podczas Powstania Warszawskiego (dwie tablice). Uczestnikom podobał się nowoczesny gmach Sądu Najwyższego i różnokolorowe rzeźby pegazów.

Obejrzenie pomnika poświęconego pamięci żołnierzy batalionu Chrobry I oraz zachowane pozostałości Pasażu Simonsa wywołały chwilę zadumy.

W parku mierzono również średnicę powalonego pnia i znaleziono czas na odrobinę zabawy.

Po zrealizowaniu zadań pani Małgorzata Grudzińska sprawdziła poprawność odpowiedzi na wszystkich kartach. Podała jeszcze kilka informacji o Ogrodzie Krasińskich i krótko podsumowała spacer. Następnie każdej z grup zadawała pytania o to, co zaobserwowali i zapamiętali jej uczestnicy. Wszyscy młodzi krajoznawcy otrzymali foldery „Warszawa ale historia” i drobne upominki.

Fot. Wiesława Godlewska, Małgorzata Grudzińska, Agnieszka Mazur, Regina Suwała

SPACER WARSZAWSKI z cyklu „Drogi do niepodległości”
Szlakiem tablic i pomników upamiętniających Ojców Niepodległości

Spacer Warszawski Szlakiem tablic i pomników upamiętniających Ojców Niepodległości odbył się w sobotę, 6 października 2018 roku, prowadziła go pani Małgorzata Grudzińska.

Młodzi krajoznawcy ze szkół podstawowych: w Sękocinie, Lesznowoli oraz nr 61 w Warszawie stawili się wraz z opiekunami przy pomniku Józefa Piłsudskiego w Alejach Ujazdowskich (łącznie 50 osób). Okolice monumentu to najbardziej związane z Marszałkiem miejsce w stolicy.

Najpierw grupa podeszła bliżej Belwederu i pani przewodniczka krótko przedstawiła historię pałacu, w szczególności omówiła okres, kiedy przez trzynaście lat (z przerwą) mieszkał tu razem z rodziną, pracował, podejmował ważnych gości oraz zmarł Józef Piłsudski. W 2016 roku w pomieszczeniach budynku zrekonstruowano gabinet i sypialnię Marszałka oraz pokój adiutanta.

Następnie przyjrzano się pomnikowi i wysłuchano podstawowych informacji na jego temat.

Potem uczestnicy spaceru obejrzeli ostatni samochód zakupiony dla Marszałka, eksponowany w gablocie za wejściem do Łazienek Królewskich. Opancerzony, ważący 3 tony i mający bisko 6 m długości Cadillac 355 D wywołał duże wrażenie.

Pani Małgorzata Grudzińska zwróciła uwagę na gmach po przeciwnej stronie ulicy zajmowany przez Kancelarię Premiera oraz na mniejszy budynek przy Alejach Ujazdowskich 5. To w nim w latach 1926–1935 urzędował Józef Piłsudski jako Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Ówczesne wyposażenie jego gabinetu można było obejrzeć na archiwalnym zdjęciu.

Po wstępnej części spaceru poświęconej najwybitniejszemu z Ojców Niepodległości przyszła pora na wyjaśnienie, kim byli pozostali. Spotyka się różne zdania na ten temat. Pani przewodniczka przedstawiła tych mężów stanu, których nazwiska umieszczono w uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Oprócz Józefa Piłsudskiego to: Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Wincenty Witos, Wojciech Korfanty i Ignacy Daszyński. Monumenty czterech z nich stoją przy Trakcie Królewskim, w przyszłości mają się tam pojawić kolejne dwa.

Przy ulicy Agrykola, w miejscu, gdzie ma stanąć rzeźba przedstawiająca Wojciecha Korfantego, pani Małgorzata Grudzińska opowiedziała młodzieży o jego zasługach w walce o przyłączenie Śląska do Polski. Następnie obejrzano pomniki przyrody: klon srebrzysty i grupę 61 głazów narzutowych (wcześniej widziano pień pomnikowego wiązu szypułkowego – taki obiekt nazywa się świadkiem).

Przy placu Na Rozdrożu zatrzymano się obok pomnika Romana Dmowskiego, który w 1919 roku był reprezentantem odradzającej się Ojczyzny na konferencji kończącej I wojnę światową. Pani Małgorzata Grudzińska zwróciła uwagę na umieszczoną na cokole wypowiedź polityka: „Jestem Polakiem, więc mam obowiązki polskie”.

Nieopodal ma być usytuowany pomnik Ignacego Daszyńskiego -- aktualnie przygotowywany jest odlew. Działacz ten już 7 listopada 1918 roku utworzył w Lublinie polski tymczasowy rząd, który po tygodniu podporządkował się Józefowi Piłsudskiemu. Obecnie na skwerze wybranym na lokalizację monumentu znajduje się kamień poświęcony zamachowi na hitlerowskie kasyno, dokonanemu w 1942 roku przez żołnierzy z organizacji „Polscy Socjaliści”.

Wkrótce uczestnicy spaceru weszli na teren osiedla „Latawiec”, wybudowanego w latach 1949-1955. Przy ulicy Służewskiej stał kiedyś dom (nr 5), w którym w 1917 roku mieszkał i został aresztowany przez Niemców Józef Piłsudski. Upamiętnia to kamienny obelisk z tablicą.

Idąc aleją Róż trudno nie zauważyć pięknych willi i kamienic. Przy tej ulicy niegdyś zamieszkiwały znane osobistości. Niestety, remont jezdni uniemożliwił dokładniejsze obejrzenie budynków i umieszczonych na nich tablic.

W parku Ujazdowskim znajduje się pomnik Ignacego Jana Paderewskiego. Ten wybitny pianista wniósł wielki wkład w odzyskanie niepodległości przez Polskę. Dzięki jego kontaktom uzyskano poparcie Stanów Zjednoczonych dla tej idei i w konsekwencji zgodę innych krajów na utworzenie polskiego państwa. Patriotyczne wystąpienie artysty podczas pobytu w Poznaniu w grudniu 1918 roku stało się impulsem do wybuchu powstania, którego efektem było włączenie Wielkopolski w granice II Rzeczpospolitej. Ignacy Jan Paderewski był drugim przedstawicielem Polaków na konferencji pokojowej w 1919 roku (razem z Romanem Dmowskim). W młodej Ojczyźnie łagodził konflikty i jednoczył obywateli.

W parku zarządzono krótki odpoczynek. Był także czas na to, by obejrzeć rzeźby, pomniki przyrody (klon, orzech czarny i dąb) oraz miejsce, w którym stoi zabytkowa waga – niestety, nieczynna.

Obejrzenie kamienicy przy Mokotowskiej 50 to kolejny cel spaceru. W tym domu w dniach 13-29.11.1918 roku pracował i mieszkał Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, o czym przypominają dwie tablice. Oczywiście oglądano także inne zabytkowe budynki przy tej ulicy.

Przy placu Trzech Krzyży stoi ostatni z pomników Ojców Niepodległości. Przedstawia działacza ludowego, Wincentego Witosa w chłopskich butach, z książką i kapeluszem w dłoniach. Polityk trzykrotnie pełnił funkcję premiera. Na cokole wyryte są jego słowa „a Polska winna trwać wiecznie”.

To był ostatni punkt programu. Pani Małgorzata Grudzińska przeprowadziła konkurs dla najliczniejszej i złożonej z najmłodszych uczestników grupy z Sękocina. Wszyscy otrzymali drobne nagrody.

Okazało się, że pozostałe grupy postanowiły przedłużyć spacer – możliwość taka była wcześniej zapowiedziana. Trasa prowadziła ulicą Hożą (podziwiano tu zabytkowe kamienice i elewacje warsztatów Fabryki Braci Łopieńskich) aż do budynku, w którym kiedyś mieścił się szpital. Na jego fasadzie znajduje się tablica informująca, że tu w 1939 roku zmarł Wojciech Korfanty.

Potem zatrzymano się, by obejrzeć kamienicę przy ulicy Koszykowej 70, w której z rodziną w latach 1922-1923 mieszkał Józef Piłsudski – na ścianie umieszczona jest płyta z napisem i podobizną Marszałka. Kilka domów dalej, przy Koszykowej 78 inna tablica informuje, że tu w latach 1929–1944 mieściła się Warszawska Szkoła Pielęgniarska, założona w 1921 roku z inicjatywy Ignacego Jana Paderewskiego. Spacer zakończono (oczywiście był konkurs i upominki) przy skrzyżowaniu ulicy Nowowiejskiej z aleją Niepodległości, obok gmachu Ministerstwa Obrony Narodowej. W tym kompleksie budynków mieścił się przed II wojną światową szpital noszący imię Józefa Piłsudskiego.

Fot. Wiesława Godlewska, Małgorzata Grudzińska, Regina Suwała

RAJD OCHOTY z cyklu „Drogi do niepodległości”:
STARA MIŁOSNA – KAMIEŃ PIŁSUDSKIEGO - WAWER

W sobotę, 22 września 2018 roku odbył się tradycyjny jesienny Rajd Ochoty.
W ramach realizacji hasła programowego PTTK na rok 2018 „Na szlakach niepodległości” wybrano trasę pieszą długości 7 km, prowadzącą przez miejsce ćwiczeń Polskiej Organizacji Wojskowej w 1917 roku na polach Zielonej (obecnie jest to część warszawskiej dzielnicy Wawer).

W rajdzie wzięły udział grupy młodzieży z czterech szkół podstawowych wraz z opiekunami: z Lesznowoli i Sękocina oraz nr 2 w Józefowie i nr 61 w Warszawie – łącznie 66 osób. Kierownikiem była pani Małgorzata Grudzińska.

Uczestnicy spotkali się w Starej Miłośnie przy nowym kościele parafialnym Najświętszego Serca Jezusowego. Następnie obejrzeli znajdującą się obok starszą, zabytkową świątynię: drewniany, kryty gontem kościółek pw. św. Antoniego Padewskiego przeniesiony tu w 1948 roku z Rokitna koło Błonia.

Po przedstawieniu przez panią Małgorzatę Grudzińską celów rajdu wyruszono na północ.

Po przejściu przez Trakt Brzeski zatrzymano się przy mogile rosyjskiego porucznika, Konstantina Dmitriewicza Łukina, który zmarł w wyniku ran odniesionych w bitwie pod Wawrem w 1831 roku. Z pierwotnego pomnika zachował się tylko fragment płyty z krzyżem prawosławnym. Cieszy fakt, że grób jest zadbany, mimo że spoczywa w nim człowiek, który walczył z polskimi powstańcami.

Chwilę później uczestnicy rajdu wkroczyli na teren Mazowieckiego Parku Krajobrazowego – w tej części ochroną objęty jest bór sosnowy. Wkrótce ukazało się dość duże wzniesienie, zwane Górą Szybowników - na stokach tej wydmy w okresie międzywojennym funkcjonowała szkółka szybowcowa. Szczyt pagórka był doskonałym miejscem na pierwszy, krótki odpoczynek.

Dalsza droga wiodła początkowo czerwonym, a potem zielonym szlakiem u podnóża wydm zwanych Górami Milowymi, a następnie ich grzbietem – aż do pomnika upamiętniającego wydarzenia sprzed stu jeden lat.

Kamień Piłsudskiego – bo on był celem – został ustawiony w tym miejscu w 1937 roku podczas obchodów 20. rocznicy ćwiczeń Polskiej Organizacji Wojskowej. Pani Małgorzata Grudzińska opowiedziała uczestnikom rajdu o tych wydarzeniach i zaprezentowała archiwalne zdjęcia – zarówno z samych ćwiczeń w 1917 roku, w których uczestniczył Józef Piłsudski, jak i obchodów ich 20. rocznicy.

Obelisk jest jedynym z przedwojennych upamiętnień POW i Marszałka Piłsudskiego w obecnych granicach Warszawy, który przetrwał nietknięty czasy okupacji i lata PRL. W 1937 roku oddano także do użytku nowy budynek szkoły, która otrzymała wówczas imię Polskiej Organizacji Wojskowej – matką chrzestną była Aleksandra Piłsudska, wdowa po Marszałku. Szkoła (obecnie nr 172) od 1991 roku znów nosi to imię, ale mieści się już w nowym gmachu (stary wyburzono w 2007 roku).

Przy Kamieniu Piłsudskiego znajduje się ścieżka edukacyjna „Do Niepodległej”. Tu został przeprowadzony konkurs dla kilkuosobowych grup dotyczący tematu ekspozycji. Należało na tablicach znaleźć odpowiedzi na pytania. Pani Małgorzata Grudzińska sprawdziła odpowiedzi każdej z 11 grup. Cztery z nich wykonały zadania bezbłędnie – brawo!

Po krótkim podsumowaniu konkursu uczestnicy otrzymali nagrody. Były nimi książki o lesie lub o Warszawie oraz broszury o bezpieczeństwie na wycieczkach. Ponadto członkom najlepszych grup pani Małgorzata Grudzińska wręczyła drobne upominki. Następnie zapalono znicze i chwilą ciszy uczczono pamięć walczących o niepodległość Polski. Był także czas na pamiątkowe zdjęcia.

Druga część rajdu w dużej mierze miała charakter przyrodniczy. Las wyglądał inaczej niż na początku trasy. Zniknęły wydmy, rosło więcej drzew liściastych.

Oglądano tablice ścieżki „Życie lasu”, zza ogrodzenia obserwowano fragmenty rezerwatu im. Króla Jana Sobieskiego. Jest to najstarszy spośród rezerwatów w Warszawie i ze względu na unikatową wartość chronionego obszaru zamknięty dla ruchu turystycznego. Widać tu dobrze zachowany fragment naturalnego lasu liściastego i mieszanego.

Po dojściu do ulicy Kościuszkowców zobaczono wysoką wieżę kompleksu klasztorno-kościelnego felicjanek, odbudowaną po zniszczeniach wojennych dopiero w 2008 roku. Z oryginalnej wieży we wrześniu 1939 roku Adolf Hitler obserwował efekty ataku Niemców na Warszawę.

Następnie uczestnicy rajdu obejrzeli rosnące w pobliżu pomnikowe drzewa, wśród nich piękną aleję kasztanowców wzdłuż ulicy Karpackiej.

Ostatnim punktem programu było zwiedzenie znajdującego się tuż obok Cmentarza Ofiar II Wojny Światowej i wysłuchanie opowieści o zbrodni dokonanej na Polakach przez Niemców 27 grudnia 1939 roku w Wawrze. Jej ofiary w większości spoczywają na tej niewielkiej nekropolii i im poświęcony jest pomnik z czerwonego piaskowca. Oprócz rozstrzelanych w grudniu 1939 roku są tu pochowani żołnierze Września, ofiary egzekucji w Aninie w 1942 r., polscy i rosyjscy artylerzyści, którzy zginęli w 1945 roku oraz inni.

Duże wrażenie robi pomnik nagrobny z postaciami matki i syna - Janiny Mateckiej i Witolda Leopolda Mateckiego. Oboje byli harcerzami, mieszkali w Aninie. Ona zginęła w sierpniu 1944 r. w swoim domu, na który spadła bomba, on – w maju 1945 r. w lesie od eksplozji niewybuchu. Miał 16 lat.

Po zapaleniu zniczy i oddaniu hołdu spoczywającym na cmentarzu odbył się krótki konkurs – tym razem indywidualny, w formie: pytanie – odpowiedź, na temat obiektów i obserwacji z trasy. Nagrodą był metalowy znaczek z rajdów górskich niegdyś organizowanych przez Oddział PTTK Ochota.

Fot. Wiesława Godlewska, Małgorzata Grudzińska, Regina Suwała/

SPACER WARSZAWSKI z cyklu „Drogi do niepodległości”
Peowiacy, mężowie stanu i Nieznany Żołnierz

Wycieczka 15 września 2018 roku była powtórzeniem czerwcowego Spaceru Warszawskiego. Zorganizowano ją na prośbę opiekunów SKKT z ZSP w Lesznowoli. I warto było! – zgłosiła się dwudziestoosobowa grupa.
Trochę szkoda, że inne placówki nie skorzystały z zaproszenia.

Spacer ponownie prowadziła pani Małgorzata Grudzińska.

Tym razem zwiedzono aż 10 obiektów z regulaminu Odznaki Turystyczno- Krajoznawczej "WARSZAWSKIE ŚLADY MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO". Oprócz miejsc wymienionych w wiosennej relacji były to: Uniwersytet Warszawski oraz Zamek Królewski. Podczas wycieczki rozwiązano również cały quest: Warszawski marsz Marszałka (źródło: http://bestquest.pl/quest/warszawski-marsz-marszalka.html).

Pani Małgorzata Grudzińska opowiadanie o widocznych budynkach, tablicach i pomnikach – jak zawsze - ilustrowała archiwalnymi fotografiami. Duże zainteresowanie wzbudziła historia powstania Grobu Nieznanego Żołnierza oraz tablica Matki i Syna z pięknym wierszem Artura Oppmana.

Wycieczka przebiegła w miłej atmosferze, grupa była bardzo zdyscyplinowana, interesowały ją różne obiekty – także te niezwiązane z tematem. Po przejściu zaplanowanej trasy dodatkowo obejrzano ulicę Senatorską, plac Teatralny i Bankowy. Wszyscy uczestnicy otrzymali drobne upominki.

Fot. Małgorzata Grudzińska, Monika Zaleśna